SANTOS, SERPES E BARCAS DE PEDRA: MISIONARIOS IRLANDESES EN GALIZA?

                                     

1. O CURRACH DA MISARELA

Na súa visita ao eremitorio da Misarela, no actual concello da Pobra do Caramiñal, o Padre Sarmiento (1695-1772) describiu deste xeito tan expresivo aquel lugar afundido entre os barrancos da Serra da Barbanza: 

San Juan de la Misarela es uno de los sitios más lóbregos, solos, escarpados y estrechos que se puede imaginar para ermitaños. Ha sido monasterio de benedictinos. Después se dio a franciscanos, pero no pudiendo subsistir allí, se fueron a fundar a la Puebla del Deán.

ELEXÍA INTERCÉLTICA POR SIR JOHN MOORE

Malia que a súa presenza (e morte) na nosa terra foi pouco menos que tanxencial e fortuíta, xusto é recoñecer que o xeneral John Moore acabou por se facer un oco máis que significativo no noso imaxinario. Xa temos explicado aquí  como a batalla de Elviña (para nosoutros) ou da Coruña (para o mundo anglosaxón) acabou por se perpetuar, por carreiros revirados daqueles que tanto presta transitar, tanto na toponimia da Escocia gaélica como no sobrenome familiar dun dos maiores poetas que aquelas terras deron no pasado século. Puxando ese fío, hoxe gustaríame falarvos doutra conexión "intercéltica" derivada daquel evento, desta volta moito máis focalizada na figura e a memoria do malfadado xeneral de Glasgow, mais sen abandonarmos en absoluto as comarcas da poesía decimonónica e os diálogos (tácitos ou explícitos) que nela podemos rastrexar.

RASTROS GALEGOS DA "BEAN SÍ"

Un laio atroz fíltrase na cociña mal iluminada da casoupa aldeá e xea automaticamente o sangue das poucas persoas alí congregadas. As chamas da lareira, case extintas, revelan xestos consternados nos rostros. Crúzanse algunhas olladas, tragan saliva algunhas gorxas. Non por esperado resulta menos estarrecedor e doloroso aquel berro. Dalí a uns segundos, do silencio tenso comeza a borboriñar algo semellante a un rezo ou pregaria. Todos saben, aínda que ninguén o diga, que un deles non pasará desa noite de invernía. De feito, todos saben cal deles non chegará a ver o sol raiar ao día seguinte. O laio da bean sí nunca mente. O laio da bean sí nunca se engana. 

CANDO GALIZA FOI "CELTINERIA"

Dicía Cunqueiro (si, préstanos moito comezar con Cunqueiro sempre que podemos) que un dos tesouros máis valiosos que unha persoa podía posuír eran os nomes secretos dos países e as cidades, porque "[quen] sabe ise nome faise dono daquel reinado ou daquela vila". Non sei se Galiza contou (ou conta) con algún nome secreto, mais denominacións poéticas e literarias aínda tivo (e ten) uns cantos. E talvez tamén estas sexan, dalgunha maneira, un xeito de nos facermos donos do país, sen necesidade de crípticas maxias que só os iniciados coñecen e dominan. A barroca Galigrecia ou Galogrecia, as románticas Celtia e Suevia... son seguramente as que maior fortuna colleitaron e (sobre todo, e con moita diferenza, as dúas últimas) as que maior popularidade gañaron tamén como sinónimos poéticos do nome da nosa terra. 

DE VIVEIRO A SMERWICK: UNHA EPOPEA ATLÁNTICA DO SÉCULO XVI

Aquela tranquila mañá da primavera de 1570 aportaba ás augas de Viveiro o navío "Trinity", procedente do porto irlandés de Waterford. O seu capitán non era un calquera: tratábase do célebre recusant Thomas Stukley, cabaleiro inglés armado en aventureiro e algo pirata, de quen se rumoreaba ser fillo bastardo do mesmísimo Henrique VIII. Mais Stukley non viña precisamente de turismo, senón que traía un plan. Un plan ambicioso e quizais temerario en moitos sentidos, mais tamén moi acorde coa época convulsa e o escenario concreto en que lle cadrara vivir: católico de xema, como dixemos, Sutkley pretendía convencer o rei Filipe II de que respaldase o seu proxecto de invadir Inglaterra, realizar o ideal pouco menos que cabaleiresco de libertar a María Estuardo (a malfadada raíña dos escoceses, presa pola súa curmá Sabela Tudor) e restituíla no trono da súa terra natal, que lexitimamente lle correspondía.